Τετάρτη 16 Σεπτεμβρίου 2009

ΣΤΟ ΦΩΣ ΤΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ



+ π. Δημητρίου Στανιλοάε

Διά του σταυρού ο Χριστός άγιασε το σώμα του – κρίκο σύνδεσης με τον κόσμο. Απέκρουσε τους πειρασμούς που του έστελνε ο κόσμος, να γευθεί δηλαδή τις ηδονές, ικανοποιώντας υπέρμετρα τις ανάγκες του ή αποφεύγοντας τον πόνο και το θάνατο. Αν, κατά τον ίδιο τρόπο, απωθήσουμε τους πειρασμούς της αμαρτίας και υπομείνουμε καρτερικά τις οδύνες του θανάτου, η αγιότητα μπορεί να απλωθεί από το σώμα Του σε όλα τα σώματα και σε όλο τον κόσμο.

Η ορθόδοξη Εκκλησία δεν λέει πως διά του σταυρού ο Χριστός εξήλθε της δημιουργίας, αλλά πως την αποκατέστησε σε παράδεισο· παράδεισο αρετής γι’ αυτούς που, από αγάπη σε Κείνον, αποδέχονται το σταυρό Του. Συνεπώς ο σταυρός είναι η δύναμη του Χριστού, που, αν την προσλάβουμε, μπορεί να οδηγήσει τον κόσμο στον παράδεισο. Γι’ αυτό το σκοπό ο Χριστός μένει μαζί μας έως της συντέλειας των αιώνων. Χωρίς αμφιβολία, ο πλήρης παράδεισος θα πραγματωθεί μόνο μετά την παγκόσμια ανάσταση.

Η δημιουργία μεταβλήθηκε σε πεδίο μάχης ανάμεσα στους ανθρώπους, εξαιτίας της απληστίας και των εγωιστικών παθών γενικά. Μπορεί όμως να αποκατασταθεί στην παραδεισιακή κατάσταση διά του σταυρού. Η ορθόδοξη Εκκλησία στη γιορτή της Υψώσεως του Τιμίου Σταύρου, στις 14 Σεπτεμβρίου, ψάλλει: «Εν Παραδείσω με το πριν ξύλον εγύμνωσεν, ούπερ τη γεύσει ο εχθρός εισφέρει νέκρωσιν του Σταυρού δε το ξύλον, της ζωής το ένδυμα ανθρώποις φέρον, επάγη επί της γης και κόσμος όλος επλήσθη πάσης χαράς» (Κάθισμα εορτής). Δι’ αυτού ο παράδεισος ανοίχτηκε ξανά, γιατί η «στρεφόμενη ρομφαία» (Γεν. 3,24), που εμπόδιζε την είσοδο σ’ αυτόν, εξαιτίας της ανθρώπινης απληστίας, δεν μπορούσε πια να τον κρατήσει κλειστό. Γιατί τώρα ο Χριστός εισήλθε στον παράδεισο, αφού τον άνοιξε, φέρνοντας ως ένας άνθρωπος το ξύλο του σταυρού, διά του οποίου κατανίκησε την απληστία και προτίμησε την απάρνηση του εαυτού Του. Και θα εισέλθουν στον Παράδεισο όλοι όσοι θα πράξουν το ίδιο.

Σίγουρα υπάρχει ένας παράδεισος, στον οποίο εισέρχονται οι ψυχές των πιστών μετά θάνατο. Αλλά μπορεί να υπάρχει ένας εν εξελίξει παράδεισος και εδώ στη γη, αποκατάσταση του αρχικού παραδείσου. Μπορεί να εξελιχθεί διά του σταυρού, που υψώνεται στο μέσο της γης και που οι άνθρωποι τον αποδέχονται ως κανόνα της ζωής τους. Ο μετά θάνατον παράδεισος των ψυχών των πιστών, υπάρχει ήδη χάρη στην επίγεια ζωή τους, που ακολουθεί το πνεύμα του σταυρού. Τελικά ο εν εξελίξει επίγειος παράδεισος, θα γίνει μετά την ανάσταση των σωμάτων, ο τέλειος και αιώνιος παράδεισος.

Αλλά χωρίς την προσπάθεια να κάνουμε τη γη, σ’ ένα κάποιο βαθμό, παράδεισο, δεν παραχωρούμε προς τον παράδεισο του επέκεινα. Γι’ αυτό το σκοπό ο Χριστός μένει μαζί μας ως το τέλος του κόσμου.

Αποκτούμε ήδη στη γη μια πρόγευση του εσχατολογικού παραδείσου. Η ορθόδοξη Εκκλησία σ’ ένα άλλο ύμνο ψάλλει: «Ω του παραδόξου θαύματος! το ζωηφόρον φυτόν, ο Σταυρός ο πανάγιος εις ύψος αιρόμενος εμφανίζεται σήμερον· δοξολογούσι πάντα τα πέρατα εκδειματούνται δαίμονες άπαντες· ω οίον δώρημα τοις βροτοίς κεχάρισται!» (Αίνοι Υψώσεως Τιμίου Σταύρου).

Από όλους τους ύμνους της ορθόδοξης Εκκλησίας, προκύπτει ο ρόλος του σταυρού στην αγιοποίηση και τη μεταμόρφωση του κόσμου. Όπως το σώμα του Κυρίου αγιάστηκε διά του σταυρού, έτσι αγιάζονται και τα δικά μας σώματα και οι σχέσεις μας με τον κόσμο και ο ίδιος ο κόσμος. Λαβαίνουμε αγιασμό με τη δύναμη του Χριστού, μέσα στην οποία ο σταυρός διατηρεί την παρουσία του, και αποτελεί προέκταση της συνετής, υπομονετικής, αναμάρτητης στάσης του απέναντι στον κόσμο, και γίνεται δοξολογία του Πατέρα, προσφορά σ’ Αυτόν όλων των σχέσεων με τον κόσμο.

Γι’ αυτό, στην ορθόδοξη Εκκλησία, όλα τα πρόσωπα και όλα τα πράγματα, μέσω του σταυρού, θυσιάζονται και προσφέρονται. Οι χριστιανοί, κάνοντας το σημείο του σταυρού ζητούν τη δύναμη να φερθούν με καθαρότητα απέναντι στον κόσμο. Ακόμη διαδηλώνουν τη θέλησή τους, να υψωθούν με την προσπάθεια τους, ως τη συνάντηση αυτής της δύναμης- να δοξάσουν το Θεό με όλες τους τις πράξεις και τις οδύνες μέσα στον κόσμο, ακόμη και με το θάνατο τους· να ζήσουν και να πεθάνουν για το Θεό, να εκδηλώσουν με κάθε τρόπο, ότι θυσιάζονται σ’ Εκείνον. Η Εκκλησία διά του σταυρού αγιάζει τα πάντα· το νερό, με το οποίο ραντίζει τους πιστούς, τις τροφές, τα σπίτια, τα περιβόλια και τα χωράφια με τους καρπούς τους, τα δώρα που προσφέρονται στο Θεό. Ο σταυρός όλα τα αγιάζει, τα καθαιρεί στο βαθμό πού καθαίρονται, καθιστώντας το Θεό διάφανο, Κύριο τους. Ο σταυρός τα θέτει, μέσα από όλα τα πράγματα, σε επικοινωνία με το Θεό. Τα πάντα προσφέρονται ως δώρα στο Θεό. Όλες οι λατρευτικές ακολουθίες αρχίζουν και τελειώνουν με το σημείο του σταυρού, όλες οι κύριες χειρονομίες της λατρείας συνοδεύονται από το σημείο του σταυρού, γιατί η ίδια η δύναμη του Χριστού κατέρχεται διά του σημείου του σταυρού στο βαθμό, που κάνοντας το, Τον επικαλούμαστε. Μ’ αυτό το σημείο οι πιστοί έρχονται να συναντήσουν τη δύναμη του Χριστού, υποσχόμενοι να προσφερθούν καθαρή θυσία στο Θεό, να φερθούν με καθαρότητα σε κάθε πράξη τους μέσα στον κόσμο. Γι’ αυτό, το σημείο του σταυρού, συνοδεύεται πάντοτε από την επίκληση της Αγίας Τριάδας. Γιατί αυτή ενεργεί την σωτηρία των ανθρώπων και από αύτη κατέρχεται η θεία δύναμη, που ενεργεί μέσα στον κόσμο, για να τον εξαγιάσει και να τον μεταμορφώσει. Αυτή φανερώνεται διά του σταυρού μέσα στον κόσμο. Η δύναμη του σταυρού καθαιρεί όχι μόνο τους πιστούς και τη σχέση τους με τον κόσμο, αλλά και τον ίδιο τον κόσμο. Διά του σταυρού αποδιώχνονται οι δαίμονες, που προξενούν το κακό και εκτοξεύουν τους πειρασμούς μέσα από το νερό, το κρασί, τους καρπούς, τα ανθρώπινα πρόσωπα.

Οι πιστοί πιστεύουν πως, κάνοντας το σημείο του σταυρού, σε όλες τους τις πράξεις και όλους τους δρόμους της ζωής τους, σε κάθε επαφή τους με τη φύση και τους ανθρώπους, έχουν συναντιλήπτορα το Άγιο Πνεύμα. Υπάρχει μια ιδιαίτερη σχέση ανάμεσα στο σταυρό και το Άγιο Πνεύμα, γιατί ο σταυρός είναι η ανθρώπινη προσπάθεια καθαρμού, ενώ το Άγιο Πνεύμα είναι η εξαγιάζουσα θεία δύναμη. Και τα δύο χρειάζεται να συμπορεύονται.

Ο σταυρός είναι η καθαρτήρια δύναμη του σύμπαντος. Κι όταν κάνουμε το σημείο του με πίστη και θέληση, για μια ζωή καθαρή μέσα στον κόσμο, έρχεται η δύναμη του Πνεύματος του Χριστού, που υπήρξε καθαρός μέσα στον κόσμο, κι αγιάζει το σώμα του με τη δύναμη του Αγίου Πνεύματος. Κι εμείς αποφεύγουμε την αμαρτία και υπομένουμε το θάνατο. Ο σταυρός μας δίνει αυτή τη δύναμη του Χριστού γιατί, έχοντας τον στη μνήμη μας, θέλουμε να μιμηθούμε το παράδειγμά του και να φερόμαστε μέσα στον κόσμο χωρίς πάθη εγωιστικά, με πνεύμα σωφροσύνης, ειρήνης και συμφωνίας με τούς άλλους.

«Ο σταυρός είναι όπλο εναντίον του διαβόλου», ψάλλει η ορθόδοξη Εκκλησία. Είναι όπλο ενάντια σε όλους τους πειρασμούς και τις μεθόδους του διαβόλου, ενάντια στα πάθη που μας οδηγούν σε φιλονικίες, ενάντια στην απολυτότητα. Ο σταυρός είναι όπλο εναντίον του διαβόλου, στο βαθμό που δυναμώνει μέσα μας το πνεύμα της θυσίας, της κοινωνίας με το Θεό και μεταξύ μας.

Μόνο ο σταυρός, με το να τιθασεύει τα εγωιστικά πάθη μας, και με το να εξασθενίζει την υπερβολική προσκόλλησή μας στον κόσμο, που θεωρείται ως η μόνη πραγματικότητα, μπορεί να φέρει μια διαρκή ειρήνη ανάμεσα στους ανθρώπους και στους λαούς.

Οι Άγιοι Πατέρες πρεσβεύουν, ότι η θέα του Θεού μέσα στον κόσμο, ή η διαφάνεια του Θεού στον κόσμο, εξαρτάται από τον καθαρμό μας από τα πάθη. Αυτή η ιδέα αναπτύχθηκε θεωρητικά, με ιδιαίτερο τρόπο, από τον άγιο Μάξιμο τον Ομολογητή. Κατ’ αυτόν, όταν κοιτάζουμε τα πράγματα καθαροί από πάθη, αποκαθιστούμε το αληθινό τους νόημα, δηλαδή την μέσα από αυτά διαφάνεια του Θεού. Αυτό όμως, δεν σημαίνει καταστροφή του κόσμου, αλλά ανακάλυψη (ξανά) των αληθινών του νοημάτων, που δεν έχουν παραμορφωθεί από τα πάθη, και της θεϊκής τους διαφάνειας.

Όταν αναλάβουμε το σταυρό, γινόμαστε με τη δύναμη του σταυρού του Χριστού «καινή κτίσις» (Β’ Κορ. 5,16-17), όπως λέγει ο Απ. Παύλος. Σ’ αυτή την κατάσταση βλέπουμε πως «τα πάντα εκ του Θεού» (Β ‘ Κορ. 5,18), Όπως λέγει ο ίδιος στη συνέχεια Απόστολος. Μ’ αυτό τον τρόπο προετοιμάζουμε την κτίση, για να φτάσει στην κατάσταση της ελευθερίας, στην οποία θα φτάσουμε και μεις ως υιοί Θεού, κι όχι ως δούλοι πια του κόσμου και των παθών. Γιατί ούτε ο κόσμος χαίρεται από την κατάσταση της έκπτωσης, στην οποία, πέφτοντας εμείς, τραβούμε και τον κόσμο και γινόμαστε σκλάβοι του, αντί να είμαστε κύριοι του. Η κατάσταση της ελευθερίας, στην όποια θα φτάσουμε, αντιστοιχεί στην κατάσταση τής δόξας, της όποιας μπορούμε να κάνουμε κοινωνό και τον κόσμο (Ρωμ. 8,31).

Η δημιουργία βρίσκεται ακόμη σε ωδίνες τοκετού, όσον άφορα αυτή την αληθινή και καινούργια κατάσταση της ύπαρξής της. Είναι οι ωδίνες του σταυρού, το να αντέξεις αναμάρτητα. Ο σταυρός επαληθεύεται ως το μόνο μέσο διά του οποίου ο κόσμος περνά σε μια καινούργια μορφή ύπαρξης, όπου ο Θεός γίνεται ορατός ως ο ων τα πάντα εν πάσι. Είναι η μόνη οδός για να φτάσουμε στο πιο λαμπρό δείπνο, εκεί που αφθονεί η γνώση του θείου Λόγου, εκεί που η δημιουργία τον καθιστά διάφανο σ’ όλη του την πληρότητα, και ερχόμαστε σε ευθύ και καθαρό διάλογο μαζί Του. Έτσι όλος ο κόσμος θα φανερωθεί μέσα Του και μέσα μας, ως το κοινό περιεχόμενο του διαλόγου, ως μια ολοφώτεινη διαφάνεια, διά της οποίας θα μας γίνει γνωστός με όλο τον δοσμένο σε μας πλούτο του. (Αγ. Μάξιμος Ομολογητής, Αμφιλεγόμενα, Ρ.G. 91,1373).

Αλλά όλα αυτά θα γίνουν χάρη στο σταυρό του Χριστού αν τον αποδεχτούμε σαν δικό μας. Μόνο μέσα στο φως και μέσα στη δύναμη του σταυρού, που θα φανερωθεί στον ουρανό, σημείο του Υιού του άνθρωπου κατά την ένδοξη παρουσία Εκείνου (Ματθ. 24,30), ο κόσμος θα αναδειχθεί στο τέλος «καινός ουρανός και γη καινή» (Αποκ. 21,1).

(+ Πρωτοπρεσβυτέρου Δημητρίου Στανιλοάε, Στο φως του Σταυρού και της Αναστάσεως, Κύμη 1984, σ. 27-35).

Δευτέρα 14 Σεπτεμβρίου 2009

ΕΙΣ ΤΟΝ ΤΙΜΙΟΝ ΣΤΑΥΡΟΝ ΑΓ. ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΠΑΛΑΜΑ



Ο Σταυρός του Χριστού προαναγγελλόταν και προτυπωνόταν μυστικώς από παλαιές γενεές και κανείς ποτέ δεν συμφιλιώθηκε με το Θεό χωρίς τη δύναμη του Σταυρού. Πραγματικά μετά τη προγονική εκείνη παράβαση στο παράδεισο του Θεού δια του δένδρου, η μεν αμαρτία αναπτύχθηκε, εμείς δε πεθάναμε, έχοντας υποστεί το θάνατο της ψυχής και πριν από το σωματικό θάνατο, που είναι ο από το Θεό χωρισμός της.

Ο Θεός είναι πνεύμα και αυταγαθότης και αρετή και αυτού κατ΄ εικόνα και ομοίωση είναι το δικό μας πνεύμα. Για να ανανεωθεί και φιλιωθεί οποιοσδήποτε με το Θεό κατά το πνεύμα, πρέπει να καταργηθεί η αμαρτία. Τούτο είναι ο Σταυρός του Κυρίου.

Πολλοί φίλοι του Θεού μαρτυρήθηκαν από τον ίδιο το Θεό και πριν από το νόμο, χωρίς να έχει φανεί ακόμα ο Σταυρός. Ο Δαβίδ λέγει: «από εμένα τιμήθηκαν υπερβολικά οι φίλοι σου, Θεέ» (Ψαλμ. 138,16). Πως λοιπόν υπάρχουν άνθρωποι που ήταν φίλοι του Θεού πριν από το Σταυρό; Διότι ενεργείτο σε αυτούς το μυστήριο του Σταυρού.

Ας αρχίσουμε πρώτα από τον Αβραάμ. Ο Θεός του είπε: «Έβγα από τη γη σου και τη συγγένειά σου και έλα στη γη πού θα σου δείξω». Δεν είπε που θα σου δώσω, αλλά που θα σου δείξω. Αυτός ο λόγος φέρει μέσα του το μυστήριο του Σταυρού.

Προς τον Μωυσή δε, όταν έφυγε από την Αίγυπτο και ανέβηκε στο όρος του είπε ο Θεός: «λύσε το υπόδημα από τα πόδια σου». Τούτο είναι άλλο μυστήριο του Θεού. Να λύσει το υπόδημα από τα πόδια, να αποθέσει τους δερμάτινους χιτώνες μέσα στους οποίους ενεργεί η αμαρτία και αποσπά από την αγία γη. Να μη ζει πλέον κατά σάρκα και στην αμαρτία, αλλά να καταργηθεί και να νεκρωθεί η αντικειμένη στο Θεό ζωή. Όπως λέγει ο θείος Παύλος να σταυρώσει κανείς τη σάρκα μαζί με τα παθήματα και τις επιθυμίες.

Επειδή δεν είναι δυνατό να φύγουν τελείως από μας τα πονηρά πάθη και ο κόσμος της αμαρτίας και να μη ενεργούν σε μας συλλογιστικά , εάν δεν φθάσουμε στη θεωρία του Θεού, γι΄ αυτό μυστήριο του Θεού είναι και η θεωρία του είδους αυτού που σταυρώνει για το κόσμο εκείνους που την αξιώθηκαν. Έτσι και η στη περίπτωση του Μωυσή εκείνη θεωρία της καιομένης και μη κατακαιομένης βάτου ήταν μυστήριο του Σταυρού, μεγαλύτερο και τελειότερο από το μυστήριο εκείνο το καιρό του Αβραάμ. Άραγε λοιπόν ο μεν Μωυσής εμυήθηκε το τελειότερο μυστήριο του Σταυρού, ο δε Αβραάμ όχι;

Στον Αβραάμ πού αξιώθηκε τη θαυμασιωτέρα θεοπτία, όταν είδε τον ένα τρισυπόστατο Θεό στη Βαλανιδιά του Μαβρή (Γεν. 18,1), ενεργήθηκε το μυστήριο του Σταυρού όταν θυσίαζε το γιό του Ισαάκ. Ο Ισαάκ ήταν ο ίδιος τύπος εκείνου που προσηλώθηκε σ' αυτόν, αφού έγινε υπήκοος στο πατέρα του μέχρι θανάτου, όπως ο Χριστός. Και το κριάρι που του δόθηκε σε σφαγή υπέρ ημών, και το φυτό, στο οποίο ήταν το κριάρι δεμένο, είχε το μυστήριο του τύπου του Σταυρού, γι΄ αυτό και λεγόταν Σαβέκ, φυτό αφέσεως, όπως και ο Σταυρός λεγόταν ξύλο σωτηρίας.

Ενεργούσε δε το μυστήριο και ο τύπος του Σταυρού και στον Ιακώβ, το γιό του Ισαάκ, διότι αύξησε τα ποίμνιά του με ξύλα και ύδωρ. Το ξύλο λοιπόν προετύπωνε το σταυρικό ξύλο, το δε ύδωρ το θείο βάπτισμα που περικλείει μέσα του το μυστήριο του Σταυρού. Ο Ιακώβ και όταν προσκυνούσε έως το άκρο της ράβδου του και όταν ευλογούσε τους εγγονούς του (Γεν. 48,9-20), υπεδήλωνε ακόμη καθαρότερα το τύπο του Σταυρού.

Όπως λοιπόν στον μεν Αβραάμ ενεργούσε το μυστήριο του Σταυρού, ο δε γιός του Ισαάκ ήταν τύπος του ύστερα σταυρωθέντος, έτσι πάλι στου Ιακώβ το βίο ολόκληρο ενεργούσε το μυστήριο του Σταυρού, ο Ιωσήφ δε ο γιός του Ιακώβ ήταν τύπος και μυστήριο του Θεανθρώπου Λόγου που αργότερα πρόκειτο να σταυρωθεί. Διότι από φθόνο οδηγήθηκε και αυτός προς τη σφαγή και μάλιστα από τους κατά σάρκα συγγενείς. Εάν δε δεν σφάχθηκε, αλλά πωλήθηκε ο Ιωσήφ και ούτε ο Ισαάκ σφάχθηκε δεν είναι περίεργο, γατί αυτοί δεν ήσαν η αλήθεια, αλλά τύπος της μελλοντικής αληθείας. Η σφαγή προεφανέρωνε το κατά σάρκα πάθος του Θεανθρώπου, η δε αποφυγή του πάθους προεφανέρωνε το απαθές της Θεότητος.

Να επανέλθουμε στο Μωυσή που σώθηκε ο ίδιος με ξύλο και ύδωρ, όταν εκτέθηκε μέσα σε ένα καλάθι στα ρεύματα του Νείλου, που όπως είπαμε προεφανέρωνε το Σταυρό και το βάπτισμα. Προχωρώντας ο Μωυσής προανέδειξε σαφέστατα τον τύπο ακόμη και το σχήμα του Σταυρού και τη σωτηρία δι΄ αυτού του τύπου. Γιατί αφού έστησε όρθια τη ράβδο, άπλωσε πάνω σε αυτήν τα χέρια του και σχηματίζοντας έτσι τον εαυτό του σταυρικώς πάνω στη ράβδο, κατατρόπωσε τους εχθρούς. (Εξ. 17, 8). Επίσης τοποθετώντας το χάλκινο φίδι πλάγια πάνω σε σημαία, αναστηλώνοντας το τύπο του Σταυρού, παρήγγειλε στους δαγκαμένους από φίδια Ιουδαίους να τον βλέπουν και έτσι να θεραπεύονται από τα δαγκώματα των φιδιών.

Δεν θα επαρκέσει ο χρόνος να διηγούμαι σε πόσους άλλους ενεργούσε το μυστήριο του Σταυρού, όπως περί του Ιησού και των έπειτα από αυτών κριτών και προφητών, του Δαβίδ και των μετέπειτα, οι οποίοι ανέκοψαν ποταμούς, σταμάτησαν τον ήλιο, κατεδάφισαν πόλεις ασεβών, έγιναν νικηφόροι στο πόλεμο, απέφυγαν θάνατο από μαχαίρι ή από φωτιά ή από λιοντάρια, έλεγξαν βασιλείς, ανέστησαν νεκρούς, έφεραν ξηρασία και πάλι όταν το ζήτησαν έφεραν βροχή και όλα όσα αναφέρει ο θείος Παύλος για τη πίστη ιδιαίτερα στο Σταυρό, που είναι δύναμις Θεού για μας τους σωζουμένους, ενώ είναι μωρία για τους αφανιζομένους.

Αλλά να αφήσουμε όλους με το παλαιό νόμο, και να πάμε στον ίδιο το Κύριο, για τον οποίο και δια του οποίου έγιναν τα πάντα, ο οποίος έλεγε πριν από το Σταυρό: «όποιος δεν παίρνει το σταυρό του για να με ακολουθήσει, δεν είναι άξιός μου», και «όποιος θέλει να έλθει πίσω μου, ας απαρνηθεί τον εαυτό του, ας σηκώσει το σταυρό του και ας με ακολουθήσει».

Η εντολή διατάσσει να αρνείται κανείς το σώμα και να σηκώνει το σταυρό του. Το έχουν το σώμα οι ζώντες κατά Θεό, αλλά δεν είναι πολύ προσδεδεμένοι σε αυτό, το χρησιμοποιούν ως συνεργό στα αναγκαία, αν δε το καλέσει ο καιρός είναι έτοιμοι να το προδώσουν και αυτό, όπως και κτήματα και ότι άλλα μέσα χρειασθούν. Τέτοιος είναι ο λόγος του Σταυρού, ως τέτοιος δε, όχι μόνο στους προφήτες πριν συντελεσθεί, αλλά και τώρα μετά τη τέλεσή του, είναι μυστήριο μέγα και πραγματικά θείο. Πως; Διότι φαινομενικά μεν παρουσιάζεται να προξενεί ατίμωση στον εαυτό του αυτός που εξευτελίζει τον εαυτό του και τον ταπεινώνει σε όλα, και πόνο και οδύνη, αυτός που αποφεύγει τις σωματικές ηδονές, αυτός που δίνει τα υπάρχοντα καθίσταται αίτιος πτωχείας στον εαυτό του. Δια της δυνάμεως του Θεού όμως αυτή η πτωχεία και η οδύνη και ατιμία, γεννά δόξα αιώνια και ηδονή ανέκφραστη και ανεξάντλητο πλούτο, τόσο στο παρόντα όσο και στο μέλλοντα εκείνο κόσμο.

Τούτο λοιπόν είναι η σοφία και δύναμη του Θεού, το να νικήσει δι΄ ασθενείας, το να υψωθεί δια ταπεινώσεως, το να πλουτίσει δια πτωχείας. Όχι μόνο δε ο λόγος και το μυστήριο του Σταυρού, αλλά και ο τύπος είναι θείος και προσκυνητός, διότι είναι σφραγίδα ιερά, σωστική και σεβαστή, αγιαστική και τελεστική των υπερφυών και απορρήτων αγαθών που ενεργήθηκαν στο γένος των ανθρώπων από το Θεό, αναιρετική κατάρας και καταδίκης, καθαιρετική φθοράς και θανάτου, παρεκτική αϊδίου ζωής και ευλογίας, σωτηριώδες ξύλο, βασιλικό σκήπτρο, θείο τρόπαιο κατά ορατών και αοράτων εχθρών, έστω και αν οι οπαδοί των αιρετικών φρενοβλαβώς δυσαρεστούνται. Ο Σταυρός του Κυρίου παριστάνει όλη την οικονομία της σαρκικής παρουσίας και περικλείει όλο το κατ΄ αυτήν μυστήριο, εκτείνεται προς όλα τα πέρατα και περιλαμβάνει όλα, τα άνω, τα κάτω, τα γύρω, τα ενδιάμεσα και το οποίο ο ίδιος ο Κύριος ονομάζει φανερώς ύψος και δόξα του, όταν επρόκειτο να ανεβεί σε αυτό, κατά τη μέλλουσα δε παρουσία και επιφάνειά του προαναγγέλλει ότι θα έλθει το σημείο τούτου του Υιού του ανθρώπου με πολλή δύναμη και δόξα.

Ο απόστολος Παύλος γράφει προς τους Κολοσσαείς: «ενώ είσαστε νεκροί από τα παραπτώματα και την ακροβυστία της σάρκας, σας εζωοποίησε μαζί του, χαρίζοντάς σας όλα τα παραπτώματα, εξαλείφοντας το χειρόγραφο που περιείχε τις εναντίον μας αποφάσεις, σηκώνοντάς το από τη μέση και καρφώνοντάς το στο Σταυρό, ξεγυμνώνοντας δε τις αρχές και τις εξουσίες, τις διεπόμπευσε δημόσια θριαμβεύοντάς τες πάνω στο Σταυρό» (Κολ. 2,13).

Εμείς κλίνοντας τα γόνατα και τις καρδιές, ας προσκυνήσουμε μαζί με τον ψαλμωδό και προφήτη Δαβίδ (Ψαλμ. 131,7) στο τόπο όπου στάθηκαν τα πόδια του και όπου εξαπλώθηκαν τα χέρια που συνέχουν το σύμπαν και όπου ετεντώθηκε για μας το ζωαρχικό σώμα και προσκυνώντας και ασπαζόμενοι αυτόν με πίστη, ας παίρνουμε πλούσιο τον από εκεί αγιασμό και ας τον φυλάττουμε. Έτσι και κατά την υπερένδοξη μέλλουσα παρουσία του Κυρίου και Θεού και Σωτήρος μας Ιησού Χριστού, βλέποντάς τον να προηγείται λαμπρώς, θα αγαλλιάζωμε και θα χοροπηδούμε διαπαντός, διότι πετύχαμε την από τα δεξιά θέση, σε δόξα του σαρκικώς σταυρωθέντος για μας Υιού του Θεού, στον οποίο πρέπει δοξολογία μαζί με τον άναρχο Πατέρα του και το πανάγιο και αγαθό και ζωοποιό Πνεύμα, τώρα και πάντοτε και στους αιώνες των αιώνων. Γένοιτο.

(http://www.imsamou.gr)

"Από Θεού άρξασθε"

ΣΤΗΝ ΥΨΩΣΗ ΤΟΥ ΤΙΜΙΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ

«Και τον σόν φυλάτον διά του Σταυρού σου πολίτευμα.»


Πανηγυρίζει με λαμπρότητα σήμερα η Εκκλησία μας την Παγκόσμιο Ύψωση του Τιμίου και Ζωοποιού Σταυρού. Και ο λόγος σήμερα είναι για το Σταυρό και το πολίτευμά του όπως λέει και το απολυτίκιο της εορτής. Τι είναι ο Σταυρός και τι το Σταυρικό πολίτευμα; Ο τίμιος Σταυρός είναι η δόξα του Χριστού και επομένως η δόξα της Εκκλησίας. Είναι ο φύλαξ πάσης της οικουμένης, η ωραιότης της Εκκλησίας, Βασιλέων το κραταίωμα και πιστών το στήριγμα, τωνΑγγέλων η δόξα και των δαιμόνων το τραύμα.

Όλες αυτές οι εκφράσεις δείχνουν τη μεγάλη δύναμη του Σταυρού η οποία δεν οφείλεται σε αυτό καθ’ εαυτό το σχήμα, αλλά στον Χριστό που είναι Εσταυρωμένος πάνω σε αυτό. Ο Σταυρός είναι εικόνα του Εσταυρωμένου και δεν νοείται χωρίς Αυτόν. Από αυτόν αντλεί τη δύναμη και τη χάρη. Κατά τον Άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά «όχι μόνον ο λόγος περί του Σταυρού και το μυστήριο, αλλά και το σχήμα είναι θείο και προσκυνητό, γιατί είναι σφραγίδα σεβάσμια, αγιαστική και τελειωτική όλων των θαυμασίων και ανεκφράστων αγαθών, τα οποία προέρχονται από τον Θεόν».

Οι Πατέρες μας λένε ότι πρέπει να προσκυνούμε τον τύπο του Σταυρού, γιατί είναι σημείο και τρόπαιο μέγιστο του Χριστού εναντίον του διαβόλου και όλης της αντικειμένης φάλαγγος. Ακόμη ο Σταυρός είναι «η της αμαρτίας κατάργησις», είναι η άκτιστη ενέργεια του Θεού που σώζει τους ανθρώπους σε κάθε εποχή. Γιαυτό και ο Απόστολος Παύλος καυχάται για το Σταυρό του Χριστού που αποτελεί ανοησία για τους ειδωλολάτρες και πρόκληση για τους Ιουδαίους.
Στα συναξάρια των Αγίων διαβάζουμε τις λέξεις βίος και πολιτεία. Η λέξη βίος αναφέρεται στα βιογραφικά της ζωής του κάθε Αγίου, η λέξη πολιτεία σημαίνει τον τρόπο ζωής. Έτσι μπορούμε να κατανοήσουμε ότι η φράση πολίτευμα του Σταυρού αναφέρεται στον σταυρικό τρόπο ζωής. Το σταυρικό πολίτευμα, ο τρόπος ζωής της Εκκλησίας, οδηγεί στην Ανάσταση και στην αναστάσιμη ζωή. Αυτό αποτελεί το στόχο και το σκοπό της Εκκλησίας, την υπέρβαση του θανάτου και την ένωση του ανθρώπου με το Θεό, δηλαδή τη σωτηρία. Η Εκκλησία στηρίζεται πάνω στο Σταυρό και η όλη εκκλησιαστική ζωή είναι στην πραγματικότητα σταυρική. Αυτό γίνεται φανερό με πολλούς τρόπους.

Πρώτον, τά μυστήρια της Εκκλησίας που αποτελούν το κέντρο της πνευματικής ζωής γίνονται με την ενέργεια του Σταυρού. Τα πάντα σφραγίζονται από το σημείο του τιμίου Σταυρού και χωρίς τη σταυροειδή ευλογία δε μπορεί να πραγματοποιηθεί κανένα μυστήριο. Δεύτερον, όλη η ζωή του Χριστιανού είναι στην πραγματικότητα σταυρική. Ο Σταυρός για κάθε Χριστιανό είναι το αντίδοτο και η νίκη εναντίον του θανάτου, το όπλο κατά του διαβόλου. Αποτελεί τύπο μαρτυρίου αφού καλούμαστε να μιμηθούμε το παράδειγμα του Κυρίου. Αποτελεί ακόμη πρότυπο ζωής των Χριστιανών γιατί σταυρικά πρέπει να ζεί τη ζωή του κάθε Χριστιανός. Αυτό σημαίνει απάρνηση της επιθυμίας και του ιδίου θελήματος και θυσιαστικό φρόνημα, διάθεση θυσίας και προσφοράς προς όλους τους συνανθρώπους μας.

Τρίτον, γνώρισμα της Εκκλησίας είναι η άσκηση και η σταυρική ζωή και κατά συνέπειαν η όλη ατμόσφαιρα που υπάρχει στην Ορθόδοξη Εκκλησία χαρακτηρίζεται από τη σταυρική ζωή. Η αρχιτεκτονική, οι εικόνες, οι ύμνοι, η μουσική, όλες οι εκφράσεις της εκκλησιαστικής παραδόσεως είναι σταυρικές δηλαδή χαρακτηρίζονται από το σταυρικό πολίτευμα, τον τρόπο δηλαδή που η Εκκλησία βιώνει την πραγματικότητα και την αναφέρει στο Θεό. Όλα αυτά πρέπει να κατανοούνται στο πλαίσιο της πνευματικής ζωής της Εκκλησίας και των σταδίων της, της καθάρσεως, του φωτισμού και τις θεώσεως. Σκοπός όλων αυτών είναι να υποβοηθούν τον άνθρωπο να πραγματώσει τον στόχο του που είναι η ένωση με το Θεό και τους συνανθρώπους, δηλαδή η σωτηρία. Ο τίμιος Σταυρός είναι η δύναμη και το όπλο μας στον πνευματικό μας αγώνα. Γιαυτό η Εκκλησία μας προσκαλεί να τον προσκυνήσουμε σήμερα και μας προτρέπει να επικαλούμαστε τη δύναμή του κάνοντας το Σταυρό μας και σφραγίζοντας με το σημείο του τα πάντα στη ζωή μας. Γιατί κάνοντας το σημείο του Σταυρού, εκφράζουμε την ευγνωμοσύνη μας προς το Κύριο, ζητάμε τη χάρη και την ευλογία του για να νικήσουμε τα πάθη, σταυρώνουμε τους κακούς λογισμούς, τις πονηρές επιθυμίες που σκοτίζουν το νού, ομολογούμε το δόγμα της Αγίας Τριάδος, και την ένωση της θείας και ανθρωπίνης φύσεως στο πρόσωπο του Χριστού, ομολογούμε ότι θα ζήσουμε σταυρική ζωή και θα μιμηθούμε τη σταυρική ζωή των Αγίων. Γιαυτό και όταν προσκυνούμε τους Αγίους κάνουμε το Σταυρό μας. Ο Σταυρός είναι η δύναμη και η δόξα μας. Με τη δύναμη που αντλούμε από αυτόν καλούμαστε να ζήσουμε τον σταυρικό τρόπο ζωής που προτείνει η Εκκλησία μας για να αδειάσουμε από τα σκουπίδια των παθών και της κακίας και να γεμίσουμε από τα θεία δώρα της χάριτος του Θεού και από τη χαρά της Αναστάσεως.